Кавказскэ биосфернэ заповедникыр зэзыгъэлъэгъунэу къакIохэрэм зэкIэми хэутыгъэ тхьэпэ цIыкIухэр аратых, ахэм атетхагъ: «ШъунаIэ тешъудз: апэрэ гъэтхэ къэгъагъэхэр! Къишъумычых, шъумыщэх ыкIи шъумыщэфых!»
Мы гущыIэ шъыпкъэхэр цIыфкIопIэ чIыпIэхэм радиомкIэ къащаIох, къэралыгъом къыгъэгъунэрэ къэгъагъэхэр амыгъэкIодынхэу цIыфхэм къяджэх.
Мафэхэр къызэрэфабэхэу а къэгъэгъэ дэдэхэр а чIыпIэ дэдэхэм ащащэхэу рагъэжьагъ. Тучан пчъэIупэхэм, автобус къэуцупIэхэм, бэдзэр Iухьагъухэм зэфэмыдэхэу зынэ къичъырэ къэгъэгъэ цIыкIухэр зыIыгъхэр ащыолъэгъух. Ахэм янахьыбэр Урысые Федерацием ыкIи Адыгэ Республикэм я Тхылъ плъыжьхэм адатхагъэх. Ащ къикIырэр ахэр къипчынхи пщэнхи узэрэфимытыр ары, ащ пае пшъэдэкIыжь уагъэхьынэу щыт. Ау бэп ащ къыгъэуцурэр. Мэзаем и 8-м къыщегъэжьагъэу чIыопсыр къэухъумэгъэнымкIэ мыкоммерческэ гупчэу «НАБУ-Мыекъуапэ» зыфиIорэм икъулыкъушIэхэм уплъэкIунхэр зэхащэх. А къэгъагъэхэр мэзхэм ыкIи къушъхьэтхыхэм къащахачыхэмэ ахэр лъэплъэх, зыщэхэрэм алъэхъух, Тхылъ плъыжьым ахэр зэрадэхьагъэхэр афаIуатэ.
Джащ фэд мэз бжьынри (черемшар). Iэрам цIыкIухэу зэкIоцIыпхагъэхэу къэлэ урамхэм ахэр ащащэх сомэ 15-кIэ. Къэгъагъэхэр нахь лъапIэх, сомэ 50-м къыщегъэжьагъэу 150-м нэсых. Мэз бжьынри Тхылъ плъыжьым дагъэхьагъэхэм ащыщ.
«Мазэм и 15-м экологическэ акцием Кавказскэ заповедникми дыригъэштагъ, — макъэ къыгъэIугъ заповедникым ипресс-къулыкъу. — Тызэгъусэу кIэлэцIыкIухэми къэлэдэсхэми заIудгъэкIэщт. КIэлэеджакIохэм лекциехэм такъыфяджэщт, Iэнэ хъураехэр зэхэтщэщтых, творческэ ыкIи литературнэ зэнэкъокъухэр редгъэкIокIыщтых. ЧIыопсым ибайныгъи идэхагъи амыукъоным фэшI мэзхэм, гъэхъунэхэм якъэухъумэн зэрэпылъыщтхэр ядгъэшIэщт. Мэзым къыщыкIыхэрэри щыпсэурэ псэушъхьэхэри тидунай зэрэщыщхэр, уизэрар ябгъэкIы зэрэмыхъущтыр агурыдгъэIощт».
(Тикорр.).