ПсышIуапэ лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэ мы гъэпсэфыпIэ чIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм якультурэ икъызэтегъэнэнкIэ ыкIи зегъэу­шъом­б­гъугъэнымкIэ проектышхоу щыт. Ащ къалэр къырашIэжьы хъугъэ.

1994-рэ илъэсым ПсышIопэ районым иадминистрацие культурэмкIэ иотдел ипэщагъэу, непэ къытхэмытыжь Крикор Мазлумян кIэщакIо фэхъугъэу лъэпкъ культурэм и Гупчэ агъэ­псыгъагъ. Урысыеу а лъэхъаным чIыпIэ къин итыгъэм ащ фэдэ унэу зэкъошныгъэм и Гупчэ хъурэр апэрэу къыщызэIуахыгъагъ.
А лъэхъаным Мазлумян «ибыракъ» чIэуцогъэгъэ цIыф IэпэIэсэ нэбгырипшI пчъагъэхэм ащыщхэм джыри Iоф ща-шIэ. Лъэпкъ искусствэм, блэкIыгъэ лIэужхэм ягушъхьэ баиныгъэ зягъэушъомбгъугъэн, ныбжьыкIэхэр яныдэлъфыбзэ, ятарихъ, якультурэ пыщэгъэнхэ, ма­мырныгъэр, зэгъунэгъу зэ­гуры­Iоныгъэр гъэпытэгъэнхэ гу­хэ­лъэу проектым иIэм зыIэ­пи­щагъэхэу, ахэм Iоф зэдашIэщтыгъ, къиныгъохэри, зэпымыфэхэрэри зэдагощыщтыгъэх.

Апэрэ илъэсхэм IофшIэныр хъоигъэ. Зыпари щымыIэу рагъэжьэгъагъ. Музыкальнэ Iэмэ­псымэхэр «цэрыцэу» къаугъоищтыгъэх, лъэпкъ шъуашэхэр адыщтыгъэх, кабинетхэр зэ­тырагъэпсыхьэщтыгъэх, къуаджэ­хэр къакIухьэзэ творческэ куп­хэр зэхащэщтыгъэх, орэды­Iохэр, музыкантхэр, жэ­рыIо на­роднэ творчествэм фэ­Iазэхэр, сурэтышIхэр, Iэпэщы­сэхэм яшIын сэнаущыгъэ фызиIэхэр къагъотыщтыгъэх, ижъы­кIэ ашIыгъэгъэ пкъыгъо зэфэшъхьафхэр къызэтырагъэнэ­жьынхэшъ, къаухъумэнхэ фаеу хъущтыгъ, репертуарым Iоф дашIэщтыгъ, кадрэхэм ауж итыгъэх. Ащ тетэу урысхэм, адыгэ­хэм, украинцэхэм, беларусхэм, ермэлхэм, урымхэм, къэзэкъхэм ягупчэхэр зы унэ чIэтхэ хъугъэ.
— Лъэпкъ культурэм и Гупчэ пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр лъэпкъ­хэм якультурэ ямышъогъу къы­зэтегъэнэгъэныр, зегъэушъом­б­гъугъэныр, язэгурыIоныгъэ, ягу­шъхьэ зыкIыныгъэ къотэгъу фэ­хъугъэныр, Темыр Кавказым мамырныгъэу, зэкъошныгъэу илъыр гъэпытэгъэныр, лъэпкъ творческэ купхэр гъэпсыгъэнхэр ары, — къыкIегъэтхъы учреж­дением ипэщэ IэнатIэр зы­гъэцакIэрэ ЛIыфэ Заирэ. — 2012-рэ илъэсым къыщыублагъэу кIэщакIо фэхъугъэу, Урысыем культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, усакIоу Мазлумян Кри­кор Саак ыкъом ыцIэ Гуп­чэм ехьы. Краснодар краим и Хэ­бзэихъухьэ ЗэIукIэ иунашъо­кIэ лъэпкъ культурэмкIэ ПсышIопэ Гупчэр шъолъырым икультурнэ баиныгъэ изы псэолъэ цIэр иIэ хъугъэ. Непэ ар краим культурэмкIэ иучреждение пэ­рытхэм ащыщ, кIэлэцIыкIухэми нахьыжъхэми языгъэпсэфыгъо уахътэ щагъэкIонымкIэ ищыкIагъэр зэ­кIэ зэриIэм ишIуагъэкIэ курор­тым щыпсэухэрэри ихьа­кIэхэри зэрещалIэх. Мыщ къэралыгъо, лъэпкъ ыкIи фольклор мэфэкIхэр, шIэжь мафэхэр щы­­хагъэунэфыкIых, лъэпкъ общественнэ организациехэм, хы ШIуцIэ шапсыгъэхэм я Адыгэ Хасэ ахэм зэу ащыщ, хэгъэгум инэмыкI шъолъырхэм, IэкIыб къэралхэм ащылажьэрэ яIоф­шIэгъухэм зэпхыныгъэ адыриI, къэгъэлъэгъонхэр, концертхэр, семинархэр, творческэ лабораториехэр, фестивальхэр щызэха­щэх, лъэныкъо зэфэшъхьаф­хэм­кIэ клубхэм Iоф щашIэ. Купэу, клубэу чIэтхэм ащыщэу 49-мэ «народный самодеятельный кол­лектив», «образцовый художественный коллектив» зы­фи­Iорэ щытхъуцIэхэр яIэх, ахэм ащыщэу 23-р лъэпкъ купых.
Лъэпкъ культурэм и Гупчэ специалист IэпэIасэу, зисэнэ­хьат хэшIыкIышхо фызиIэхэмкIи цIэрыIоу зэрэщытыр пащэм къы­хигъэщыгъ. Ахэм ахэтых Урысыем, Краснодар краим, Адыгеим, Украинэм культурэмкIэ язаслуженнэ IофышIэхэр, УФ-м культурэмкIэ и Минис­терствэ ищытхъу тхылъ къызфагъэшъошагъэхэр.

Илъэс 30-м культурэмкIэ лъэпкъ Гупчэм иколлектив те­кIоныгъабэ къыдихыгъ, тын зэ­фэшъхьафыбэ къылэжьыгъ. Ащ урымыгушхон плъэкIырэп. Джащ фэдэу я 22-рэ Олимпийскэ джэгунхэм языфэгъэхьазырын ыкIи язэхэщэн иIахьышхо зэрэхилъхьагъэм фэшI УФ-м и Президентэу Владимир Путиным инэпэеплъ медалькIэ, Урысыем и Къыблэ икъалэхэм я Ассоциа­цие и Дунэе шIухьафтынэу «за содействие миру на Кавказе» зыфиIорэмкIэ, УФ-м и Къэралы­гъо Думэ, Краснодар краим и Хэбзэихъухьэ ЗэIукIэ, лъэпкъ Iоф­хэмкIэ и Министерствэ, Рес­публикэу Беларусь, Адыгеим ялIышъхьэхэм ярэзэныгъэ тхылъ­хэмкIэ, Дунэе Артийскэ Комитетым имедалэу «Золотой пегас» зыфиIорэмкIэ къы­хагъэ­щыгъ. 2017-рэ илъэсым Гупчэр къалэу Шъачэ и Щытхъу Тхылъ дагъэхьагъ.
Гупчэм изэхэщакIоу, Пшызэ шъолъыр ыкIи Адыгэ Респуб­ликэм культурэмкIэ язаслу­женнэ IофышIэу Хэшх Аслъан, 2005-рэ илъэсым иIоныгъо ду­на­им ехыжьыгъ, зэпстэумэ анэ­мы­кIэу музыкант, къэшъокIо ыкIи хореограф-балетмейстер IэпэIэсэ унагъо ыгъэпсыгъ. Ятэ дунаим зехыжьым ащ иIоф лъи­гъэкIотагъ ыкъоу, Адыгэ Рес­публикэм культурэмкIэ иза­служеннэ IофышIэу, Абхъазым иза­служеннэ артистэу, Гупчэм ипащэ хъугъэ Руслъан. Мыщ Iоф щашIэ Аслъан илъфыгъэхэм атекIыгъэхэу Бибэрэ Суретрэ, имахъулъэхэу Тэрчыкъо Мурат­рэ Гъырбэ Саидрэ. Эстафетэр ыштагъ Аслъан текIыгъэхэм анахьыкIэ цIыкIоу, ансамблэу «Шапсыгъэм» иартисткэхэм ана­хьыкIэу Асанэ. Хэшх Рус­лъан ыцIэ ыкIи ащ иунагъо япхыгъ гъэхъэгъабэу купым иIэр.
ПсышIопэ районым итво­ческэ коллективхэм хэгъэгум иконцертнэ площадкэхэм яIэпэIэсэныгъэ къащагъэлъагъо, дунэе ыкIи шъолъыр фестиваль-зэнэ­къокъухэм ахэлажьэх, Урысыем ыкIи IэкIыб благъэм яшъолъыр­хэр къакIухьэх. Ахэм ягеографие ины. Пстэумэ анахь шъхьа­Iэр мамырныгъэм, зэдэлэжьэныгъэм, зэгъунэгъу зэгурыIоныгъэм яидее емызэщхэу лъагъэ­кIуатэзэ, сэнаущыгъэ ин зы­хэлъ шъэожъые ыкIи пшъэшъэ­жъые мин пчъагъэ зэрапIугъэр, яныдэлъфыбзэ, якультурэ, яшэн-­ха­бзэхэм шъхьэкIэфэныгъэ афыряIэнэу зэрагъэсагъэхэр ары.
Купым июбилей лъэпкъ Iэпэщысэхэм якъэгъэлъэгъонэу «Из прошлого в будущее» зыфи­IорэмкIэ ыкIи мэфэкI концертышхокIэ хигъэунэфыкIыгъ. Уч­реждением иIофышIэхэм къафэгушIонхэу къэкIогъагъэх къалэу Шъачэ ыкIи ПсышIопэ районым яадминистрациехэм ялIыкIохэр, Къэлэ ЗэIукIэм иде­путатхэр, ныбджэгъубэу яIэр, яIофшIэгъухэр, лъэпкъ искусст­вэр зыгъэлъапIэхэрэр. ШIухьафтынэу, къэгъагъэу къафахьы­гъэр бэдэд, хэгъэгум ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэ телеграммэхэр бэу къафэкIуагъэх. Шъачэ, Къэлэ ЗэIукIэм, муниципалитетым иадминистрацие культурэмкIэ и ГъэIорышIапIэ япащэхэм ящытхъу ыкIи ярэзэныгъэ тхылъхэр лъэпкъ гупчэ­хэм, творческэ купхэм, культу­рэм иучреждениехэм япащэхэм, яветеранхэм, яIофышIэхэм къа­фагъэшъошагъэх. Къыха­гъэщыгъэхэм ащыщых Гупчэм ипащэ иIэнатIэ зыгъэцэкIэрэ ЛIыфэ Заирэ, адыгэ культурэм и Гупчэ ипащэу Хэшх Руслъан, ансамблэхэу «Фыщтым», «Ша­псыгъэм», «Одышъым» япащэ­хэу Хъущт Фатимэ, Тэрчыкъо Бибэ, Гъошъо Сафыет, лъэпкъ культурэм и Гупчэ ихудожест­веннэ ипащэу Гъырбэ Сурет.
— Лъэпкъ культурэм и Гупчэ, хэгъэхъуагъэу щымытэу, зы­фэ­дэр къэмыхъугъэу, сэнаущыгъэ зыхэлъхэм якъэгъэгъэ Iэрамэу щыт, — къыIуагъ муниципалитетым и Администрацие культу­рэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Марианна Устиновам. — Учреждением иколлективэу Шъачэрэ Краснодар краимрэ ямызакъоу, нэмыкI чIыпIабэ­хэми ащызэлъашIэрэм лъэпкъ зэфэшъхьафыбэхэм якультурэ щызэфэхьысыгъ. Лъэпкъ зэмы­лIэужыгъуабэхэр творчест­вэм зэдыпылъ, гастроль зэда­кIох, зэнэкъокъухэм, фести­вальхэм зэдыхэлажьэх. Ащ тетэу зэкъош­ныгъэу, мамыр­ныгъэу, зыпкъитыныгъэу хэгъэ­гум илъыр агъэ­пытэ. Арэущтэу ар лъэрэкIуат!
Я 4 — 5-рэ нэкIубгъохэр зыгъэхьазырыгъэр
Ныбэ Анзор.
Сурэтхэр авторым иех.