Республикэм щызэлъашIэрэ IофшIапIэу «Руфа-Турым» илъэс 13 хъугъэу цIыфыбэ къеугъои. Мыгъэ ахэр Тыркуем, Къалмыкъым, Темыр Кореем, Ростов хэкум, Краснодар ыкIи Ставрополь крайхэм, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Адыгеим, нэмыкI шъолъырхэм къарыкIыгъэх. Лъэпкъ культурэм ыкIи искусствэм ябаиныгъэ Iофтхьабзэм хэлажьэхэрэм къагъэлъэгъуагъ. Къэбым хэшIыкIыгъэ шхыныгъуи 7 хьакIэхэм апагъохыгъ.

«Руфа-Турым» ипащэу щытыгъэ Бибэ Мурадин кIэщакIо зыфэхъугъэ зэхахьэхэу адыгэ къэбым и Мафэ Урысыем щыкIорэ Iофтхьэбзэ хэхыгъэ 1000-мэ ащыщ хъугъэ. М. Бибэм идунай ыхъожьыгъэми, ишIушIагъэкIэ къытхэт, ригъэжьэгъэ Iофыр иунагъо лъегъэкIуатэ.
Ижъырэ лъэхъаным къыщыублагъэу тилъэпкъэгъухэм къэбыр къызэрагъэкIыщтыгъэм, шхыныгъо зэфэшъхьафхэр ащ зэрэхашIыкIыщтыгъэхэм яхьылIэгъэ къэ­бар гъэшIэгъонхэр АР-м изаслуженнэ журналистэу Беданэкъо Замирэ къекIолIагъэхэм къафиIотагъ. «Руфа-Турым» игенеральнэ пащэу Бибэ Нуриет ыупщэ­рыхьыгъэ шхынхэр зытет Iанэм хьакIэхэр рагъэблэгъагъэх.
МэфэкI зэхахьэм къыдыхэлъытагъэу зэнэкъокъу зэхащагъ. Ар лъэныкъуищэу агощыгъ: къэбыр анахь дахэу зыгъэ­кIэ­рэкIагъэр, анахь къэб ин къэзыгъэкIы­гъэр ыкIи анахь къэбыбэ зыугъоижьыгъэр.
Къэбым хашIыкIырэ шхыныгъоу къы­ра­хьылIагъэхэр зэтефыгъэх: къэбгъэ­жъуагъ, къэбгъэжъагъ, къэбщыпс, къэбшъоу, къэбгын, къэбыпс ыкIи ар гъэгъугъэу.

Зэнэкъокъум иосэшI куп хэхьагъэх купым ипащэу Гъыщ Заремэ, Улапэ ибзылъфыгъэхэм я Союз ипащэу Алыбэрд Аминэт, Дунэе Адыгэ Хасэм игъэцэкIэкIо комитет хэтэу ХъокIон Хьамедэ.
Анахь къэбыбэ зыугъоижьыгъэу къы­хагъэщыгъэхэр: Теуцожь районым къи­кIыгъэ Шъынэхъо Юр (тонн 90-рэ), Мые­къопэ райным щыщ Дэргушъэо Къадыр­хъан (тонни 5), Джэджэ районым щыпсэурэ Елена Безгодовар (тонни 2).
Килограмм 27-рэ къэзыщэчырэ къэбыр Теуцожь районым щыщ Бэрэтэрэ Марианнэ къыгъэкIыгъ. Елена Безгодовам килограмм 31-рэ къэзыщэчырэр мэзиплIы­рэ къыгъэкIыгъ. Мыщ фэдэ къэб иныр къызэрэбгъэкIыщтым икъэбар тыкIэупчIагъ.

— Къэбым псыр икIас. Къэбышхом икъэгъэкIын шъэфэу хэлъыр къулэм зы къэб нахь къыпыбгъанэ хъущтэп, адрэхэр пыпчыщтых. Анахь шъхьаIэр къэгъагъэхэр къызызэIуихыкIэ нэмыкIэу къэкIыхэрэм ясэпацэхэр къыхэмыхьанхэм, бжьэхэр имыхьанхэм афэшI зэфэпшIынхэ фае. КъэгъагъитIур гъожьы зыхъукIэ къызэ­Iупхыжьынхэшъ, ясэпацэхэр зэхэбгъэ­хьанхэ, етIани бгъэпытэжьынхэ фае. Джаущтэу зыпшIыкIэ, къэбым лые хэмы­лъэу, инэшэнэшIухэр зэкIэ къыхэнэжьых, — къыIотагъ Елена Безгодовам.
КъэкIорэ илъэсым джыри къэб къыгъэкIыщтэу бзылъфыгъэм рихъухьагъ. Ащ ионтэгъугъэ килограмм 50-м блигъэкIыныр имурад. Къыдэхъугъэмэ, къэкIорэ бжыхьэ тыкIэупчIэжьыщт.
Къэбыр анахь дахэу зыгъэкIэрэкIэгъэ Кучмэз Мирэм текIоныгъэр къыдихыгъ. ЯтIонэрэр Теуцожь районым къикIыгъэ ЛIыхъурэе Светланэ фагъэшъошагъ, ящэнэрэ хъугъэ Джэджэ районым щыщ Елена Безгодовар.
Дэгъоу лажьэрэм гъэбэжъу зэригъотырэм игугъу къытфишIыгъ ЛIыхъурэе Светланэ.
— Илъэс минитф хъугъэ къэбыр Кавказым къызыщагъэкIырэр. Ар лъэпкъипшI мэхъу. Ахэм ащыщэу адыгэ къэбыр анахь IэшIоу къахахыгъэу илъэс къэс кIэр ра­хыжьызэ лIэшIэгъу пчъагъэ хъугъэу къа­гъэкIы. Унагъом и Илъэс тиIанэ зэIухыгъэ фэдгъэхьыгъ. Ку зэкIэтэу лэжьыгъэ зэрылъыр, нэнэжъым кушъэр ыгъэхъыеу, унагъор зыкIэрыс Iэнэ лъэкъуищыр къэ­бым хэтыбзыкIыгъэх. ИжъыкIэ щыублагъэу къэбыр адыгэмэ зэрагъашIорэр пкъыгъохэм зэкIэми къахэщы, — къы­Iуагъ ЛIыхъурэе Светланэ.
Къалмыкъым къикIыгъэ зэшъхьэгъусэ Малджиевхэр къэбым имэфэкI апэрэу къэкIуагъэх.
— Адыгеим ичIыопс дэхэ дэд, гупсэфыпI, шъо зэфэшъхьафыбэу зэхэлъ. ЦIыфхэр нэгушIох, узIэпащэ. Лъэпкъ шэн-хабзэхэр зыщызэрахьэрэ чIыгоу къычIэкIыгъ. ТымышIахэу къэбым имэфэкI тыкъыхэфагъ. Iанэм къытырагъэуцогъэ шхыныгъохэр зыпэсшIыщтхэри зэзгъэпшэщтыри сшIэрэп. Къэбыр зэрагъажъорэм сыщыгъозагъ, ау ащ щыпс хашIыкIыми сшIагъэп, — къытиIуагъ Норан Малджиевым.

Темыр Кореем къикIыгъэхэ Ханыльрэ Хен-Джунрэ мэфэкIыр агу зэрэрихьыгъэр къытфаIотагъ:
— Адыгэ лъэпкъыр лъэшэу тыгу рихьыгъ, республикэр дэхэ дэд. Кавказ заповедникым домбай Iэхъогъур къыщытлъэгъугъ. Рыфабгъо ипсыкъефэххэм къэбым имэфэкI зэрэщырекIокIырэр къытаIуагъэти тыкъэкIуагъ. Къэбыр Iэзэгъоу зэрэщытым ыкIи ащ шхыныгъо зэфэшъхьафхэр зэрэхашIыкIыхэрэм нэIуасэ тафэхъугъ.
Лотерей билетхэр зыщэфыгъэхэр кIэгъожьыгъэхэп. Къэб кIоцIым шIухьафтын хэхыгъэхэр илъыгъэх. Мыекъуапэ къикIыгъэ УдыкIэко Адам хэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтыныр ыхьыгъ.
— Къэбыр адыгэмэ лъэшэу агъашIо. ТиунагъокIэ тиIанэ тедгъэкIырэп. ТилIа­къокIэ непэ Рыфабгъо тыкъеблэгъагъ, лъэпкъ чъыгыр щыдгъэтIысхьагъ. ЗэхэщакIохэм лъэшэу сафэраз, — къыIуагъ Адам.
Творческэ зэхахьэу «Гуфитым» къы­шIыгъэ къашъохэм мэфэкIыр къагъэдэхагъ.
— МэфэкIым къэкIуагъэхэм лъэшэу тафэраз, зэрэдгъэнэфагъэм фэдэу ар рекIокIыгъ. Адыгеим къэкIорэ зекIохэм лъэпкъ мэхьанэ зиIэ Iофтхьабзэхэр зэрашIогъэшIэгъоныщтхэм тыпылъ. Непэ мыпшъыжьэу Бибэ Нуриет ыупщэрыхьыгъэ къэбхэкI гъомылапхъэхэр, хьакIэхэм агу рихьыгъ, — къыIуагъ Гъыщ Заремэ.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр авторым иех.