Top.Mail.Ru

Адыгеим итарихъ пытэу хэуцуагъэх

Image description

Джарымэ Аслъан Апэрэ Президентэу зэрэщытым имызакъоу, Адыгеир Краснодар краим къызэрэхэкIыжьыгъэм, республикэ статус, ежь и Конституцие, игимн, ибыракъ, игерб иIэ зэрэхъугъэхэм зиIахьышхо хэзылъхьэгъэ пащэу тишъо­лъыр итарихъ къыхэнэжьыщт. А зыр ары апшъэрэ партийнэ ыкIи къэралыгъо IэнэтIищми аIутыгъэр.
Адыгэ автоном хэкум пэщэныгъэр дызэрихьанэу зытырагъахьэм зыпкъ­итыныгъэр, рэхьатныгъэр зэщыкъонхэу ежьэгъагъ, цIыфхэр, щыIакIэр гъэIорышIэгъуае хъугъагъэ. Тихэку а хыорышхом хэмыкIуадэу къыхищын ащ ылъэкIыгъ, къэралыгъуагъэ иIэнэу лIэшIэгъу пчъагъэм кIэхъопсыщтыгъэ адыгэ лъэпкъым ар къыдэхъуным иIахьышхо хилъхьагъ. Нэужым нафэ къызэрэхъу­гъэмкIэ, а уахътэм ищыкIэгъэ цIыфэу ар къычIэкIыгъ, хэку цIыкIум ежьыри икоманди кIэгъэIэкъонышхо фэхъугъэх.
Джащ фэдэу Джарымэ Аслъан ти­лъэпкъэгъухэу IэкIыбым щыпсэухэрэм якъэщэжьын иIахьышхо хэлъ. 1996-рэ илъэсым Адыгеим и ЛIыкIо и Унэ Москва къызэрэщызэIуахыгъэми ащ ыцIэ
епхыгъ.
Шъэумэн Хьазрэт 2002-рэ илъэсыр ары Адыгеим и ЛIышъхьэу зыхадзыгъа­гъэр.
А лъэхъаным ащ ыцIэ, шIушIэгъабэу иIэр инэIуасэу республикэм исыгъэр бэп, ау хэдзынхэм ахэлэжьэнэу зыкъы­зегъэлъагъом цIыфхэм зэIукIэгъоу адишIыгъэхэм къызэращыгущыIагъэм, гугъапIэу къаритыгъэхэм цыхьэ фаригъэшIыгъагъ. Зэпстэур къыгъэшъыпкъэ­жьын ылъэкIыгъ.
Сомэ миллиард пчъагъэ чIыфэу зытелъыгъэ республикэр ылъакъо тыригъэ­уцожьышъугъ. А IэнатIэм зыIотым тишъолъыр социальнэ-экономическэ хэхъоныгъэхэр ышIынхэм фытегъэ­псыхьэгъэ Iофэу ышIагъэм имызакъоу, адыгэ лъэпкъ культурэм, бзэм ыкIи хабзэм язегъэушъомбгъун лъэшэу ынаIэ тетыгъ.
Илъэситфым ащ социальнэ псэолъабэ аригъэшIыгъ, аригъэгъэцэкIэжьыгъ, нэбгырабэхэм мылъкукIэ ишIуагъэ аригъэкIыгъ, зипсауныгъэ зэщыкъуагъэу, ар зэтыригъэуцожьыным пае ахъщэшхо зищыкIэгъабэхэм адеIагъ.
Илъэс къэс ТекIоныгъэм и Мафэ ипэгъокIэу ветеранхэм ахъщэ шIухьафтынхэр афишIыгъэх, кIэлэегъаджэхэм сэнэхьат мэфэкI пае афэгушIуагъ, илъэ­сыкIэ къихьагъу ыкIи илъэсыкIэ еджэгъу пэпчъ кIэлэцIыкIухэм шIухьафтынхэр афишIыгъэх, еджапIэм чIэхьащтхэм ящыкIагъэр афищэфыгъ…
Непэ къызнэсыгъэми республикэм исхэр Шъэумэн Хьазрэт щыгъупшэхэрэп. Ветеранхэм къафишIэщтыгъэр зыпарэкIи зэпигъэугъэп, гузэжъогъу чIыпIэ ифа­гъэу еуалIэхэрэм къадеIэ. Зэпахырэ узэу дунаир зэлъызыкIугъэр Урысыем къызехьэми, ар къызэузыгъэхэм ащеIэзэнхэу поселкэу Инэм госпиталь щаригъэгъэпсыгъ.
Ар отраслэ псаур зы субъект имызакъоу, къэралыгъом зэрэщытэу къыщызыIэтыгъэ цIыф, ау ежьыркIэ анахь шъхьаIэу къыхигъэщырэр цIыфхэм шIу зэрафишIэрэр ары.
ТхьакIущынэ Аслъан пIэлъитIурэ Адыгеим ипэщэ IэнатIэ Iутыгъ. 2007-рэ илъэсыр ары зыхадзыгъагъэр.
Уахътэр къызэрыкIуагъэп. Арэу щытми, гъэсэныгъэм, медицинэм, культурэм, спортым, нэмыкI лъэныкъохэм япсэ­уалъэхэу зэп ыкIи тIоп ащ ишIушIагъэкIэ республикэм къыщызэIуахыгъэр, щагъэ­кIэжьыгъэр.
Адыгеир инвесторхэмкIэ нахь хъопсагъо хъунми ар лъэшэу ыуж итыгъ. Зэфэшъхьаф щэпIэ гупчэшхоу, хъызмэт­шIапIэу республикэм къыщызэIуахыгъэ­хэм ар къызэрэдэхъугъэр нафэ къашIы.
ТхьакIущынэ Аслъан хэхъоныгъэхэм арыгушхоу ягугъу къышIыщтыгъ, ау ар шIуабэу, икъугъэу зыкIи къыIуагъэп, щыкIагъэ щымыIэу зыпарэкIи ылъытагъэп, ыкIуачIи, ипсауныгъи ашъхьасы­гъэп. Ары республикэр ыпэкIэ лъигъэ­кIотэн, къиныгъохэм къапхырищын ыкIи социальнэ-экономическэ хэхъоныгъэхэр ригъэшIынхэ зыкIилъэкIыгъэр.
2017-рэ илъэсым КъумпIыл Мурат Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ IэнатIэ Iухьэгъагъ. Зы пIалъэри ыухи, ятIонэрэм хэхьагъ. Бэми, макIэми а илъэсхэм республикэм щишIагъэр хэткIи нэрылъэ­гъу.
КъумпIыл Мурат федеральнэ гупчэм чанэу Iоф зэрэдишIэрэм, шапхъэхэр игъом ыкIи икъоу гъэцэкIагъэ хъунхэм ынаIэ зэрэтетым, министерствэу афэгъэзагъэхэм зэрашIомыкIырэм яшIуагъэ­кIэ хэпшIыкIэу зэхъокIыныгъэхэр рес­публикэм фэхъугъэх. Адыгеир лъэпкъ проектхэм япхырыщынкIэ пэрытныгъэр зыIыгъ субъектхэм ащыщ зэрэхъугъэми ар къеушыхьаты. А проектхэм, нэмыкI къэралыгъо программэу зыхэлажьэхэрэм яшIуагъэкIэ псэолъакIэхэр агъэуцух, жъыхэр агъэкIэжьых, инфраструктурэр агъэпсы, псэупIэхэр нахь зэтегъэпсыхьагъэ мэхъух.
Санкциеу Урысыем къыпагъохыгъэхэр, зэпахырэ узэу цIыфыбэ зэкIодылIагъэр, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер… Мыхэр ыкIи нэмыкI къиныгъоу къэралыгъом ыпэ къэкIыгъэхэм Адыгеир нэмыкI субъектхэм ауж къимынэу, ары пакIошъ, апэ итхэм ащыщэуи бэрэ хъу­гъэ, къызэрахэкIырэр республикэм ипащэрэ ащ икомандэрэ яшIушIагъ.
КъумпIыл Мурат цIыфхэм цыхьэ къы­фашIыныр, ахэр къызэрэщыгугъыгъэхэр къыгъэшъыпкъэжьыныр ежьыркIэ анахь шъхьаIэу зэрэщытыр мызэу, мытIоу ипсалъэхэм къащыхигъэщыгъ. Ар къызэрэдэхъурэр уахътэм къыгъэлъэгъуагъ.

Зыгъэхьазырыгъэр ХЪУТ Нэфсэт.